Tak, według Jana Matejki, mógł wyglądać Bolesław Chrobry
Bolesław Chrobry to jeden z najciekawszych władców Polski i to nie tylko ze względu na to, że był pierwszym królem Polski. Najprawdopodobniej to on rozpoczął prawdziwą chrystianizację Polski.
Francuski kronikarz Adémar z Chabannes twierdził, że chrześcijaństwo przybyło do Polski… dopiero wraz ze świętym Wojciechem i że to biskup-tułacz ochrzcił Bolesława Chrobrego. Podobnych przekazów jest znacznie więcej. Księżna lotaryńska Matylda nazwała Chrobrego „źródłem” polskiego chrześcijaństwa. Nawet w epitafium umieszczonym na nagrobku Bolesława w Katedrze Poznańskiej podano, że urodził się on „z ojca poganina”.
Wizję Mieszka I jako zaciekłego wroga dawnych bóstw i zdeterminowanego krzewiciela wiary chrześcijańskiej wśród polskiego ludu zapewne trzeba włożyć między bajki
W źródłach tych tkwi sporo prawdy. W 966 roku rzeczywiście nie doszło do chrztu całej Polski, a tylko księcia Mieszka i jego dworu. Nikt nie próbował docierać z wiarą do prostej ludności. Ojciec Bolesława tolerował swobodę religijną swoich poddanych. Sytuacja zaczęła się zmieniać dopiero za panowania Chrobrego. Władca ten kazał cudzołożników przybijać gwoździami za mosznę do mostów, a ludziom, którzy łamali posty, wybijał zęby. Sprowadził też do Polski grupę eremitów aż z Italii. Robił wszystko, by udowodnić, że to on jest pierwszym prawdziwie chrześcijańskim księciem na wschód od Odry.
Zapraszamy do zapoznania się z garścią najbardziej interesujących faktów z życia Bolesława Chrobrego.
& Pierwszy król Polski urodził się w 967 roku. Był synem Dobrawy, córki księcia czeskiego oraz Mieszka I z dynastii Piastów, który był pierwszym władcą Polski.
Włócznia Świętego Maurycego
& Bolesław oznacza „wielce sławny”. Rodzice nie omylili się, nadając przyszłemu królowi Polski właśnie to imię. Jak pokazała historia rządów Chrobrego zaznał on sławy jeszcze za swojego życia. Król został zapamiętany także po swojej śmierci. Bolesław Chrobry stał się dla potomnych wzorem monarchy wybitnego.
& Jak wiadomo, przydomku nie nadaje się w momencie urodzenia. Władca, który podczas swojego panowania stoczył dużą liczbę wojen i przyłączył do kraju nowe ziemie, został nazwany Chrobrym po raz pierwszy przez Rusinów. Przydomek znaczy tyle, co waleczny, mężny.
& Wojenny charakter państwa pod rządami Chrobrego był dużym ciężarem dla poddanych. Byli oni zobowiązani do uczestnictwa w działaniach wojennych, dostarczaniu żywności, transportu, sypania obwarowań oraz dostarczania różnych danin i posług na rzecz księcia Bolesława, który swoje dostojeństwo demonstrował przede wszystkim poprzez łaskawość dla Kościoła i szczodrobliwość dla gości.
& Historycy nie mają całkowitej pewności co do tego, jak Bolesław przejął władzę. Źródła datowane na rok 992 zawierają zapisy mówiące o tym, że w roku tym był on głównym księciem polskim. Opierając się o te zapiski, można dojść do wniosku, że Bolesław najpewniej przejął tron w sposób naturalny.
& Bolesław dokładał starań, by przypodobać się Ottonowi III. Cesarz niemiecki był młodzieńcem głęboko religijnym, a przebiegły książę do cna to wyzyskał. Aby zaimponować Ottonowi, przyjął w Polsce z wszelkimi honorami biskupa Wojciecha Sławnikowica. Okazał mu wielką gościnność, ale przy pierwszej okazji za to posłał go na straceńczą misję do Prus w celu ich ewangelizacji. Wyprawa zakończyła się męczeńską śmiercią duchownego.
Według legendy Bolesław wykupił ciało biskupa za tyle złota, ile ważyło. Następnie władca złożył je w grobowcu w Gnieźnie. Jak się później okazało, transakcja przyniosła korzyści i to już po dwóch latach. Właśnie po tym czasie Wojciech został kanonizowany. Męczennika na ołtarze wyniósł papież Sylwester II. Dzięki temu, że Bolesław posiadał relikwie świętego, a misja męczennika stała się sławna na całym kontynencie, książę zyskał prestiż i uznanie. Jeszcze większy szacunek zdobył, budując na grobowcu świętego ogromny kościół, który stał się katedrą archidiecezji gnieźnieńskiej.
Ojciec i syn spoczęli razem. Grobowiec Mieszka I i Bolesława I Chrobrego w Katedrze Poznańskiej
& W 1000 roku do Gniezna przybył sam cesarz Otton III. Władca chciał odwiedzić grób św. Wojciecha. Wcześniej to książęta polscy przybywali na dwór cesarski z zapewnieniem o swojej wierności. Tym razem to Otton III traktował Bolesława jako niepodległego władcę. Przynajmniej taki zapis pojawił się w kronice słynnego Galla Anonima, który przekazywał oficjalną tradycję piastowską, powtarzaną następnie na dworze Bolesława Krzywoustego.
& Podczas wizyty cesarza miało miejsce bardzo ważne wydarzenie. Otóż podczas uczty Otton III zdjął swój diadem cesarski i osobiście włożył go na głowę polskiego jeszcze wtedy księcia Bolesława. Ponadto przekazał mu kopię włóczni św. Maurycego, która również była jednym z symboli władzy cesarskiej oraz gwóźdź z drzewa Krzyża Świętego. W czasach średniowiecza relikwie były bardzo popularne, tak samo jak handel nimi. Każdy gwóźdź mógł być więc tym, którym przybito Jezusa Chrystusa do krzyża. W związku z ogromną ilością oszustw należy sądzić, że ten podarowany przez cesarza Ottona III również nie był oryginałem. Symbolika była jednak rzeczą najważniejszą.
& Podarunkiem Bolesława dla cesarza była relikwia – ramię św. Wojciecha – oraz 300 zbrojnych wojów, którzy mieli wyruszyć na wyprawę do Italii.
& Bolesław był wojowniczym władcą, przez co bardzo często znajdował się w sytuacjach, które można uznać za niebezpieczne. Jedna z nich miała miejsce, gdy książę polski wracał do kraju. Doszło wtedy do tajemniczego incydentu, który mógł zakończyć się śmiercią władcy. Wyjeżdżając z miasta, orszak księcia został znienacka zaatakowany przez niemieckich rycerzy. Chrobry ocalał tylko i wyłącznie dzięki pomocy swojego towarzysza, margrabiego Henryka ze Schweinfurtu. Po wydostaniu się z zasadzki Bolesław spalił w odwecie gród niemiecki i ogłosił rozpoczęcie wojny.
& Gdy w 1018 roku na niebie zajaśniała kometa, o której pisano na całym świecie: w Japonii, Korei, Niemczech – Bolesław Chrobry uznał, że oto sam Bóg oświetla mu drogę na wschód. 13 sierpnia kometa zniżyła lot, zalewając nieboskłon złowieszczym światłem a wojska Bolesława stały już wówczas na przedpolach Kijowa najmożniejszego spośród miast wschodu, ustępującego bogactwem tylko Konstantynopolowi. 14 sierpnia 1018 roku, ta olbrzymia metropolia znalazła się w rękach księcia Polski.
Prowadzony przez kometę Bolesław dotarł do wrót Kijowa. Obraz Jana Matejki przedstawiający wjazd Chrobrego do Kijowa. (W lektyce siedzi Przedsława)
& Współcześni ludzi mogliby uznać Chrobrego za okrutnego władcę, ale jego okrucieństwo mieściło się w normie czasów, w których żył. Król karał nielojalnych władców pozbawieniem wzroku. Od swoich poddanych domagał się całkowitego przestrzegania norm głoszonych przez Kościół. Ponadto Chrobrego można uznać za człowieka niezwykle biegłego w intrygach. Władca nie wahał się złamać danego słowa, gdy było to wymagane dla dobra interesu Polski.
& Nie wiemy, jak w rzeczywistości wyglądał pierwszy koronowany władca Polski. W ruskich źródłach można znaleźć za to informacje, że w ostatnich latach swojego życia Chrobry był tak ciężki, że trudno było znaleźć konia, który byłby w stanie utrzymać go na swoim grzbiecie. Wiemy również, że pod koniec swojego życia władca wziął sobie bardzo młodą żonę, a będąc w Kijowie, wbrew prawu Bożemu i z bezczelnością godną perskiego satrapy wśród innych skarbów przywiózł też sobie dostojną nałożnicę ruską księżniczkę Predsławę, o której rękę wcześniej zabiegał. Na wojnie takie akty zemsty i demonstracje władzy zdarzały się często. Bolesław jednak folgował sobie dalej. I mimo tego, że w domu czekała na niego ślubna małżonka – Oda Miśnieńska. Może to świadczyć o tym, że Chrobry do końca swoich dni cechował się wielkim temperamentem i żywotnością.
& Tuż przed śmiercią Bolesław wykorzystał kolejne bezkrólewie w Niemczech (w 1024 roku zmarł Henryk II). Uzyskał zgodę na koronację od papieża Jana XIX. Koronował się 18 kwietnia 1025 roku w Gnieźnie na pierwszego króla Polski. Koronacja była poprzedzona namaszczeniem świętymi olejami (na znak, iż władza króla pochodzi od Boga). Polska stał się królestwem.
& Wszystkie dane świadczą o tym, że pierwszy król Polski został pochowany w Katedrze w Poznaniu. Oto co głosi epitafium z grobowca Bolesława Chrobrego w Katedrze Poznańskiej:
W tym grobie spoczywa wódz szlachetna gołębica
Zwano ciebie Chrobrym, po wieki bądź błogosławionym
Choć z ojca pogana, lecz matką twą chrześcijanka
Krople świętej wody sprawiły, żeś sługą bożym
Gdy cię postrzyżono, w Rzymie twe włosy złożono
Odtąd pośród waśni tyś był Chrystusa zapaśnik
Zwyciężałeś ziemie walk i wojen czyniąc wiele
Imię twoje w sławie, więc chwała ci Bolesławie
Tak królestwo Słowian, Jaćwingów, a także Polan
Cesarz wyniósł wyżej, by księciem już nie był dłużej
Za to tyś z wdzięczności hojnych mu darów nie skąpiąc
I jakie sam chciałeś, z radością ofiarowałeś
By przydać ci sławy Otto koroną obdarzył
Za czyny wspaniałe obyś zbawiony był. Amen.
Źródło „Ciekawostki historyczne”