Zimowe święta to szczególny czas, przepełniony atmosferą dobra i rodzinnego ciepła. To okres, w którym dokonują się prawdziwe cuda. Przez Polaków Boże Narodzenie jest uważane za najważniejsze i najbardziej ulubione święto w ciągu roku. Jest obchodzone 25 i 26 grudnia.
Polacy z wielkim pietyzmem odnoszą się do tego radosnego rodzinnego święta i pielęgnują związane z nim tradycje, przekazując je z pokolenia na pokolenie.
Wigilia
Święta Bożego Narodzenia poprzedza Wigilia. Dzień 24 grudnia to dzień tajemniczy i niezwykły, poświęcony rodzinnym przygotowaniom do uroczystego Wigilijnego Wieczoru.
W dzień Wigilii Polacy ozdabiają świątecznymi dekoracjami swoje domy i przygotowują różne tradycyjne potrawy.
Tego dnia nie można się z nikim kłócić, nie powinno się być aroganckim i niegrzecznym. Przeciwnie, należy być życzliwym i miłym w stosunku do innych, pomagać wszystkim potrzebującym. To dzień, kiedy należy wybaczać tym, którzy kiedykolwiek nas obrazili oraz prosić o przebaczenie bliskim i znajomym za złe słowa i niewłaściwe uczynki. Boże Narodzenie należy bowiem świętować z czystym sumieniem, pozytywnymi myślami i spokojem w duszy.
Zgodnie ze starym zwyczajem, wieczerza wigilijna rozpoczyna się, gdy na niebie pojawia się pierwsza gwiazda, która symbolizuje narodzenie się Chrystusa. Najważniejszy podczas uroczystej wieczerzy jest moment, kiedy jej uczestnicy łamią się opłatkiem і składają sobie życzenia. Opłatek to cieniutki kawałek przaśnego ciasta, który symbolizuje chleb i jest znakiem przebaczenia, miłości, pokoju i życzliwości. Opłatki są ozdabiane bożonarodzeniowymi motywami.
Wigilijny stół
Nа wigilijną wieczerzę Polacy przygotowują 12 postnych potraw, które symbolizują 12 miesięcy w roku i 12 apostołów. W niektórych rodzinach jest też kultywowany zwyczaj, zgodnie z którym na stole powinna być nieparzysta liczba potraw – np. pięć, siedem, dziewięć lub jedenaście. Tradycyjne potrawy wigilijne to barszcz czerwony z uszkami, zupa grzybowa, dania z ryb – najczęściej z karpia (np. karp smażony lub w galarecie), duszona kapusta z grochem, kluski z makiem, miodem i rodzynkami, kompot z suszonych śliwek, ciasta: sernik, piernik, keks, makowiec i in. Warto zaznaczyć, iż wigilijny jadłospis może się nieco różnić w zależności od regionu.
Stół nakrywany jest nie tylko dla zaproszonych osób, ale znajduje się również na nim jedno dodatkowe nakrycie dla zbłąkanego wędrowca lub nieoczekiwanego gościa, bowiem w ten piękny i uroczysty wieczór nikt nie powinien być samotny i głodny. Zgodnie z polską tradycją, „ktokolwiek by nie przyszedł do naszego domu, niech zajmie to miejsce i niech będzie dla nas jak brat”. Kto wie, czy tym zbłąkanym wędrowcem nie będzie sam Chrystus… Pusty talerz na stole może również symbolizować pamięć o zmarłych, którzy nie mogą być z rodziną w to wielkie święto.
Po uroczystej wieczerzy wierzący udają się do kościoła, gdzie o północy odprawiana jest Pasterka – uroczysta bożonarodzeniowa Msza święta. W świątyniach ustawiane są szopkі – konstrukcje przedstawiające scenę narodzin Chrystusa.
Dookoła mienią się wszystkimi kolorami ozdobione choinki, a lud wykonuje kolędy pod akompaniament organów.
Іnne świąteczne tradycje
Ważną rolę w tworzeniu świątecznej atmosfery odgrywa ozdobiony dom, w którym w najważniejszym miejscu stoi choinka. Tradycyjna polska choinka ozdobiona jest kolorowymi bombkami, orzechami, cukierkami, różnymi zabawkami i łańcuchami. Na szczycie znajduje się gwiazda symbolizująca Gwiazdę Betlejemską, która zgodnie z ewangeliczną historią wskazywała drogę do Dzieciątka Jezus. Pod choinką kładzie się prezenty dla wszystkich obecnych przy wigilijnym stole.
W wigilijny wieczór i w ciągu całego okresu Bożego Narodzenia Polacy śpiewają kolędy i pastorałki. Najstarsze tego typu pieśni pochodzą z XV w. i, przekazywane z pokolenia na pokolenie, dotrwały do naszych czasów. Najpopularniejsze polskie kolędy to np. „Wśród nocnej ciszy”, „Cicha noc”, „Dzisiaj w Betlejem”, „Bóg się rodzi”.
| Wśród nocnej ciszy głos się rozchodzi:
Wstańcie, pasterze, Bóg się wam rodzi! Czym prędzej się wybierajcie, Do Betlejem pospieszajcie Przywitać Pana.
Dzisiaj w Betlejem, dzisiaj w Betlejem wesoła nowina. Chrystus się rodzi, nas oswobodzi,
|
Bóg się rodzi, moc truchleje,
Pan niebiosów obnażony! Ogień krzepnie, blask ciemnieje, Ma granice Nieskończony. Wzgardzony, okryty chwałą, Śmiertelny Król nad wiekami! A Słowo Ciałem się stało I mieszkało między nami.
Cicha noc, święta noc. |