W dniach 6-7 kwietnia 2017 r. na bazie Narodowego Uniwersytetu Technicznego Ukrainy „Kijowskiego Instytutu Politechnicznego im. Igora Sikorskiego” odbył multilateralny cykl przedsięwzięć w ramach Polsko-Ukraińskich Dni Edukacji, Nauki i Innowacji.
Ten największy, kolejny z rzędu, projekt poświęcony rozwojowi akademickiej współpracy polsko-ukraińskiej, a także promocji polskiego szkolnictwa wyższego i nauki zorganizowano przy wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP, Ministerstwa Edukacji i Nauki Ukrainy, przy aktywnym udziale Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, Krajowego Punktu Kontaktowego „Horyzont 2020”, Politechniki Kijowskiej im. Igora Sikorskiego (KPI) i Fundacji Edukacyjnej „Perspektywy”.
W ramach Dni toczyło swe obrady III Forum Rektorów Wyższych Uczelni Technicznych Polski i Ukrainy. Pierwsze Forum odbyło się w 2009 roku w NUTU „KPI”, drugie – w 2014 roku na Politechnice Lwowskiej. Tegoroczne – największe w skali – zorganizowane zostało wspólnie przez Konferencję Rektorów Polskich Uczelni Technicznych i Stowarzyszenie Rektorów Wyższych Uczelni Technicznych Ukrainy. Udział w nim zgłosiło ponad siedemdziesięciu rektorów, prorektorów, dziekanów, pracowników naukowych polskich uczelni technicznych. Ukraińskie uczelnie techniczne reprezentowało niemal dziewięćdziesięciu przedstawicieli kadry kierowniczej uczelni, będących członkami Stowarzyszenia Rektorów Wyższych Technicznych Instytucji Edukacyjnych Ukrainy. Ogółem stronę polską reprezentowało 150 uczestników.
Równolegle przedstawiciele polskich uczelni mieli możliwość, w randze Gości Specjalnych, odwiedzić odbywające się w „Domu Ukraińskim” stolicy Międzynarodowe Targi Edukacyjne „Oświata i kariera”.
Uroczysta ceremonia otwarcia Forum nastąpiła w majestatycznej, historycznej Sali Rady Naukowej Politechniki Kijowskiej (nb. tej samej sali, w której egzaminy doktorskie przyjmował kiedyś Dymitr Mendelejew). Słowami hymnu studentów świata – „Gaudeamus igitur, juvenes dum sumus!” oraz – „Хай радіє з нами вся наша еліта!” – po łacinie i po ukraińsku – powitała uczestników Kapela Chóralna KPI, po czym rektor kijowskiej uczelni Mychajło Zgurows’kyj przywitał wszystkich uczestników i przedstawił honorowych gości.
Mówiąc o szansach i perspektywach współpracy i wspólnych możliwościach rozwiązywania problemów ukraińskiego i polskiego wyższego szkolnictwa technicznego M. Zgurows’kyj sięgnął do źródeł stosunków wzajemnych – do roku 1898, w którym to powstały uczelnie politechniczne w Kijowie i Warszawie. Przypomniał, że w roku 1905 na skutek wydarzeń rewolucyjnych ponad 1000 studentów politechniki warszawskiej oddelegowano do Kijowa, celem kontynuacji studiów. „Jesteśmy dumni z tego, że nasza uczelnia umożliwiła im wtedy zdobyć wyższe wykształcenie, wrócić do kraju i pracować dla jego dobra. Wśród ówczesnych studentów był późniejszy wybitny polski chemik i biofizyk, rektor Politechniki Warszawskiej, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego II Rzeczypospolitej – Wojciech Świętosławski, którego pomnik stoi dziś w rzędzie z innymi znakomitymi absolwentami uczelni”.
Nawiązując do specjalnego wspólnego posiedzenia Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych i Stowarzyszenia Rektorów Wyższych Uczelni Technicznych Ukrainy, które odbyło się przed inauguracją Forum Mychajło Zgurows’kyj zaznaczył m. in. „Tak się stało, że dziś w nauce, technice i przemyśle w 80 % pracujemy jeszcze z technologiami XX wieku i odpowiednio, szkolimy fachowców dla tych technologii. Jednakże w naszej współpracy powinniśmy orientować się na wiek XXI, stąd też dziś w naszej fachowej rozmowie spróbowaliśmy wyodrębnić takie właśnie priorytetowe kierunki rozwoju”.
„Dla nas niezwykle ważną sprawą jest fakt, że ukraińscy uczeni, wykładowcy, studenci mają możliwość studiować, lub też pracować, czy odbywać staże w polskich wyższych uczelniach” – zaznaczyła w swojej wypowiedzi Lilia Hryniewicz, minister nauki i oświaty Ukrainy. Zwracając się do sali akcentowała: „Wy tworzycie elitę swoich krajów. Tych inżynierów, którzy będą siłą napędową innowacyjnej gospodarki. A fakt, że teraz jednoczymy się i skupiamy, czego wyrazem jest dzisiejsze Forum, to świadectwo tego, jak Ukraina potrzebna jest Polsce, a Polska – Ukrainie”. Pani Minister podkreśliła też, że nauka nie zna granic administracyjnych, a zakończyła swoje wystąpienie poprawną polszczyzną: „życzę Państwu na tym Forum owocnej pracy i mam nadzieję, że to tylko początek”.
Pierwszy Zastępca Przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy Iryna Heraszczenko poruszyła sprawę potrzeby nadania odpowiedniego statusu profesurze ukraińskich uczelni; zapoznała zebranych z aktualną sytuacją na wschodzie Ukrainy, a w imieniu ukraińskiego parlamentu podziękowała Polakom za partnerskie lobbowanie Ukrainy uwydatniając: „Dziś 521 posłów Parlamentu Europejskiego przegłosowało za przyznanie Ukrainie bezwizowego reżimu, ale bez głosów polskich członków parlamentu byłoby to niemożliwym”.
Ambasador RP na Ukrainie Jan Piekło mówiąc o możliwościach studiowania Ukraińców w Polsce podkreślił, że edukacja ponad granicami jest wspólnym dobrem. Zaś zwracając się do uczestników Forum powiedział: „Życzę wszystkim wam wytrwałości, która wobec tego, co dzieje się nie tylko w Europie, ale i w świecie, jest niezbędna. Życzę też optymizmu, bo przecież to nowe pokolenie, w tym i ci młodzi ludzie na sali, to oni będą tworzyć przyszłe zręby świata, oni będą decydować, o tym jaką będzie Europa, jakim będzie świat”.
Przewodnicząca Podkomisji Współpracy Regionalnej i Transgranicznej między Ukrainą a UE, współprzewodnicząca ukraińskiej części Zgromadzenia Parlamentarnego Ukrainy i Polski Oksana Jurinec’ w swoim wystąpieniu odnotowała: „Według ostatnich danych w Polsce wyższe wykształcenie zdobywa 60 tys. obcokrajowców, z których ponad połowę stanowią Ukraińcy. Niedawno podpisana została umowa o współpracy w dziedzinie kształcenia wyższego, w ramach której prowadzone są konkursy ukraińsko-polskich projektów, co stworzy możliwość dla utworzenia nowych wspólnych konsorcjów. Polska jest krajem atrakcyjnym dla ukraińskich studentów, aczkolwiek jestem pewna, że Ukraina też stanie się popularną dla młodzieży polskiej”.
Jan Szmidt – przewodniczący Konferencji Akademickich szkól Polski, rektor Politechniki Warszawskiej rozumował: „Możemy sobie powiedzieć wiele ciepłych słów, ale, przede wszystkim musimy mieć wspólne projekty, platformy wymiany intelektualnej, która jest nam tak potrzebna. Powinniśmy uczyć się na wzajemnych błędach i sprostać wyzwaniom nie mniej skomplikowanego, niż ten z ubiegłego wieku – świata, który wciąż nas zaskakuje. Ponadto musimy dbać o bezpieczeństwo, pamiętać, że, na przykład, Internet to rzecz wspaniała – wymyślona przez człowieka, ale jakże często używana w sposób, o którym nigdy byśmy nie chcieli wcześniej słyszeć, sprowadzający się do konstatacji faktu, że „Wielki brat czuwa!”.
Po uroczystych wystąpieniach inauguracyjnych rozpoczęła się pierwsza sesja plenarna, pracy której przewodniczyli rektor KPI Mychajło Zgurows’kyj i przewodniczący Konferencji Rektorów Uczelni Technicznych w Polsce Rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie Tadeusz Słomka.
Ożywionymi oklaskami przywitano Waldemara Siwińskiego, prezesa Fundacji Edukacyjnej „Perspektywy”, wieloletniego organizatora Polsko-Ukraińskich Dni Edukacji, Nauki i Innowacji w Kijowie, który w swoim referacie uwydatnił rolę wymiany edukacyjnej i współpracy z Ukrainą w kontekście umiędzynarodowienia. „Pojęcie umiędzynarodowienia nauki polskiej – podkreślił – jest bardzo szerokie. Trzeba pamiętać, iż to nie tylko liczba studentów, których przyjmujemy, ale także wymiana naukowa, aplikowanie o wspólne projekty, które później mogą być wdrażane w przemyśle”. Waldemar Siwiński zaznaczył, że studenci z Ukrainy stanowią ponad połowę z 65. tysięcy osób z zagranicy, które kształcą się w Polsce. Najwięcej Ukraińców, głównie ze względów komunikacyjnych, studiuje w uczelniach usytuowanych na wschodzie i południu Polski (w pasie: Rzeszów, Kraków, Katowice, Opole i nawet Wrocław) oraz w województwie mazowieckim. Najbardziej aktywne w zapraszaniu studentów z Ukrainy są uczelnie niepubliczne. Procent studentów na kierunkach politechnicznych (w porównaniu do innych) jest niższy, ale ogółem na wszystkich polskich uczelniach technicznych dziś studiuje 2800 Ukraińców.
„Oczywiście i Polacy – wzmiankował mówca – też wyjeżdżają za granicę, może nie w takim stopniu jak Ukraińcy, ale corocznie prawie 30 tysięcy Polaków wyjeżdża, przy tym głównie do takich krajów, jak Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone. Pan prezes w temacie wymian studentów apelował o zwiększenie wyjazdów krótkoterminowych. „Więcej wspólnych seminariów, więcej wsparcia technicznego” – postulował. Kończąc wystąpienie zaproponował przeprowadzenie kolejnego IV Forum Rektorów w Polsce.
Zgodnie z programem Dni Edukacji, Nauki i Innowacji z udziałem rektorów uczelni technicznych Polski i Ukrainy, odbyły się obrady plenarne oraz siedem równoległych sesji („Okrągłych Stołów”) poświęconych różnym obszarom współpracy akademickiej, wyzwaniom stojącym przed uczelniami Polski i Ukrainy, takim jak: internacjonalizacja, europejska akredytacja i certyfikacja kształcenia inżynierów, wprowadzenie programów podwójnych dyplomów, wspólny udział w realizacji projektów w ramach unijnego programu „Horyzont 2020” i rozszerzenie kontaktów w ramach programu „Erasmus +” jak też międzynarodowe współdziałanie środowisk innowacyjnych i tworzenie sieci współpracy start-up’ów.
Na zakończenie Dni w Centrum Kultury i Sztuki Politechniki Kijowskiej uczestników Forum czekała nie lada atrakcja – wielki koncert z udziałem zespołów artystycznych polskich i ukraińskich uczelni, podczas którego zaprezentowali się również młodzi Ukraińcy, którzy odnieśli sukces zawodowy i naukowy, dzięki studiom odbytym w Polsce.
Burzliwymi oklaskami obdarzono występ wspaniałego Zespołu Pieśni i Tańca Politechniki Warszawskiej, jak też wyśmienite zespoły artystyczne Politechniki Kijowskiej.
Gościem specjalnym koncertu była piosenkarka Kasia Moś, która będzie reprezentować Polskę na majowym, finałowym konkursie Eurowizji 2017 w Kijowie.
Podsumowując przedsięwzięcie uczestnicy Dni podkreślali znakomitą atmosferę spotkania. Bezsprzecznie wymiana doświadczeń, a przede wszystkim nawiązanie znajomości zaowocuje kolejnymi wspólnymi projektami i umowami o współpracy.